Odległość od Ziemi: 384 400 km
Siła ciężkości: 1,622 m/s²
Okres orbitalny: 27 dnia
Wiek: 4,527 milarda lat
Obwód: 10 917 km
 |
Zjawiska związane z Księżycem
Zaćmienie Księżyca zachodzi, gdy Ziemia znajduje się między Słońcem a Księżycem będącym w pełni i Księżyc (naturalny satelita Ziemi) "wejdzie" w stożek cienia Ziemi.
Dla wyjaśnienia pojęcia zaćmienia całkowitego i częściowego Księżyca konieczne jest zrozumienie pojęć: "stożek cienia całkowitego" i "stożek półcienia".
- Stożek cienia całkowitego to miejsce geometryczne tych punktów znajdujących się po przeciwnej stronie Ziemi niż Słońce, z których Słońce jest całkowicie niewidoczne.
- Stożek półcienia to miejsce geometryczne tych punktów, z których tylko część Słońca jest widoczna, a część zasłonięta przez Ziemię.
Jeżeli Księżyc krążąc dookoła Ziemi przejdzie cały przez stożek cienia całkowitego Ziemi, to promienie słoneczne przez pewien czas w ogóle nie dochodzą bezpośrednio do jego powierzchni. Cała powierzchnia Księżyca jest wtedy ciemna i jest to całkowite zaćmienie Księżyca. Jeżeli tylko część Księżyca przesunie się przez stożek cienia całkowitego Ziemi, następuje zaćmienie częściowe.
Jeżeli Księżyc przesunie się tylko przez stożek półcienia Ziemi, nazywamy to zaćmieniem półcieniowym.
Czas trwania całkowitego zaćmienia Księżyca jest różny - maksymalnie 1 godzina i 47 minut. Obliczono, że między 1207 rokiem p.n.e., a 2162 rokiem naszej ery, czyli w okresie 3369 lat, wypadnie 8000 zaćmień Słońca i 5200 zaćmień Księżyca. Zatem średnio na 3 zaćmienia Słońca przypadają 2 zaćmienia Księżyca. Ludzie często sądzą, że zaćmienia Słońca obserwuje się rzadziej niż zaćmienia Księżyca, co jest nieprawdą. W ciągu roku zdarzają się co najmniej dwa zaćmienia Słońca, a w sprzyjających warunkach cztery. Natomiast rocznie mogą wystąpić tylko trzy zaćmienia Księżyca, ale może być też tak, że w danym roku nie zdarzy się ani jedno (nawet częściowe). Jednak dla danego miejsca obserwacji zaćmienia Księżyca widoczne są częściej niż zaćmienia Słońca. Powodem jest fakt, że to ostatnie zjawisko jest widoczne tylko w pasie węższym od 300 km dla zaćmień całkowitych. Natomiast zaćmienie Księżyca widać wszędzie tam, gdzie Księżyc znajduje się nad horyzontem.
Przedostatnie zaćmienie Księżyca było widoczne w Polsce 21 grudnia 2010 roku, jednak można było obserwować jedynie początek zjawiska (Księżyc zaszedł w czasie jego trwania). Ostatnie całkowite zaćmienie Księżyca nastąpiło w dniu 15 czerwca2011. Początek zjawiska nie był widoczny, gdyż wystąpił on przed wschodem Księżyca. W przeważającej części kraju dzięki dobrej pogodzie widoczność była znakomita. Następne całkowite zaćmienie widoczne w całości będzie widoczne w Polsce 28 września 2015 roku.
Fazy księżyca:
Faza Księżyca określa oglądaną z Ziemi część Księżyca oświetloną przez Słońce. Ponieważ Słońce oświetla zawsze (poza zaćmieniami) tylko połowę powierzchni Księżyca, jego fazy są rezultatem oglądania tej połowy pod różnymi kątami spowodowanymi różnymi położeniami Słońca, Ziemi i Księżyca względem siebie.
*
|
Wyróżnione fazy [edytuj]
- nów (numer 1 na ilustracji): obszar zwrócony do Ziemi nie jest oświetlony;
- pierwsza kwadra (3);
- pełnia (5): jest wtedy oświetlony cały obszar zwrócony do Ziemi;
- ostatnia kwadra (7).
Gdy Księżyc jest w pełni, znajduje się po przeciwnej stronie Ziemi niż Słońce. Jego położenie na sferze niebieskiej jest w przybliżeniu przeciwległe do położenia Słońca. Księżyc wówczas znajduje się w kulminacjigórnej (góruje) około północy, w kulminacji dolnej zaś (dołuje) - w południe. Natomiast w nowiu położenie Księżyca na sferze niebieskiej jest bliskie położeniu Słońca. Księżyc wówczas znajduje się w kulminacji górnej w południe, w kulminacji dolnej zaś - o północy.
Pomiędzy dwiema kolejnymi takimi samymi fazami Księżyca (np. dwiema pełniami) upływa okres około 29,5 doby, czyli miesiąc synodyczny. Ze względu na ruch Ziemi wokół Słońca, okres ten jest różny od okresu obiegu Księżyca wokół Ziemi, czyli miesiąca gwiazdowego (syderycznego).
Mnemotechnika [edytuj]
Patrząc na księżyc, możemy ocenić, w której fazie się znajduje:
Jeżeli ma kształt litery D, to znaczy, że się Dopełnia, robi się Duży, Dąży do pełni - czyli nadchodzi pełnia.
Jeżeli ma kształt litery C, to się Cofa, Cienieje, Ciemnieje, Chudnie - jest już po pełni.
Klasyczny sposób zapamiętywania tej zasady na podstawie podobieństw do liter C i D oparto w języku łacińskim na sformułowaniu "Luna mendax" (księżyc kłamca). W języku łacińskim słowo Crescit oznacza "rośnie, zwiększa się", natomiast Decrescit - "maleje, zmniejsza się". Kształt pierwszej litery jest więc odwrotny niż obserwowany kształt księżyca.
Powyższe zasady dotyczą obserwatora znajdującego się na półkuli północnej. Na półkuli południowej sytuacja jest odwrotna, czyli księżyc w kształcie litery C dąży do pełni, a w kształcie litery D - zmniejsza się. Można wówczas korzystać z języka "australijskiego": becomes Complete - staje się pełny, becomes Dark - staje się ciemny
Księżyca "przybywa" [edytuj]
Księżyc przybywający (widzimy coraz większą część jego tarczy) - to czas od nowiu po pełnię, trwający 14 3/4 doby, podczas którego zachodzą następujące zmiany faz Księżyca:
- nów (1) – Księżyca nie widać (zwrócony jest ku Ziemi nieoświetloną półkulą),
- pierwsza kwadra (3) – widać całą wschodnią połowę tarczy (od nowiu Księżyc pokonał 1/4 swojej orbity),
- pełnia (5) – widać całą tarczę
Księżyca "ubywa" [edytuj]
Księżyc ubywający (widzimy coraz mniejszą część jego tarczy) - to czas od pełni do nowiu, trwający 14 3/4 doby, podczas którego zachodzą następujące zmiany faz Księżyca:
- pełnia (1) – widać całą tarczę,
- ostatnia kwadra (3) – widać całą zachodnią połowę tarczy (od nowiu Księżyc pokonał 3/4 swojej orbity),
- nów (5) – Księżyca nie widać (zwrócony jest ku Ziemi nieoświetloną półkulą)
- Całkowite zaćmienie Księżyca:
Źródło: wikipedia.pl ,
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz